GERÝ

Telkari Örme Tekniði

  

1. Telkarinin Tanýmý Ve Önemi

Telkari, Farsça bir kelimedir. Telkari adý, üretimde kullanýlan “tel” ve Farsçada örme

anlamýna gelen “kari “ kelimesinin birleþmesinden oluþmuþtur.

Gümüþ veya altýndan yapýlmýþ telkari telleri, çatýnýn þekline göre kývrýlarak, sarýlarak

ya da örülerek çeþitli desenler oluþturacak þekilde düzenlenmesi; birbirine kaynaklanmasýyla

yapýlan zarif görünümlü, dantele benzeyen kafes iþidir. Bu teknikte yapýlan iþler ve üretilen

ürünlerde telkari adýyla anýlmaktadýr. Ayrýca vav sanatý ve filigra olarak da bilinmektedir.

Telkari teli; has gümüþten elde edilen tellerin bükülüp silindirden geçirilmesiyle

oluþturulan yassý ince tele denir. Çatýdan yapýlan modelin iç dolgusunu yapmakta ve çeþitli

süslemelerde kullanýlýr.

Telkari telinin hazýrlanmasýnda telin bükümü ve tavlanmasý çok önemlidir. Az

bükülmüþ telden oluþturulan telkari teli istenen þekli almaz, dik durmaz. Telin bükümünün

son derece sýk olmasý, telkari teline istenilen þekli vermeyi kolaylaþtýrýr. (Ýstenen bükümün

yapýlmasý için telin tavlanmasý mutlaka gereklidir.)

2 Telkaride Çatý

Belli kalýnlýklar arasýndaki telleri kullanarak çatý oluþturma ve çatýnýn motiflerle

doldurmasý ile üretilen takýlara telkari denir.

 

 

ARAÞTIRMA

Telkarinin dýþ kýsmýndaki temel kalýbý (kontürü) meydana getiren yuvarlak telin

silindirden geçirilmesi ile oluþan yassý kalýn tele çatý teli denir. Bu teli kullanarak deðiþik

biçim ve ölçüde takýnýn dýþ çerçevesi oluþturulur. Bu dýþ çerçeveye çatý adý verilir.

Çatý teli, ürünün ana iskeletini oluþturduðundan kolay eðilip bükülmemesi ve

formunun bozulmamasý için uygun kalýnlýkta olmasý gerekir. Çatý telinin kalýnlýðý yapýlacak iþe göre 60-80 mikron arasýnda deðiþmektedir


(Resim 1).

Resim.1: Çeþitli çatý modelleri

Çatý teline þekil verirken telin tavlanmasý çok önemlidir. Çeþitli iþlemlerden geçen tel

sertleþir, þekil almasý zorlaþýr. Bu sertliðin ve kýrýlganlýðýn giderilmesi için çatý telini hafif

kýzarýncaya kadar ýsýtmak gerekir. Çatý teli tavlandýðýnda istenilen modele göre þekil vermesi

kolaylaþacaktýr. Çatýnýn düzgün olmasý telkari dolgusunun düzgün olmasýný saðlayacaktýr

Kullanýlan Araç Ve Gereçler

Mikrometre

Kalýnlýk ölçmeye yarayan araçtýr. Özellikle levha ve tellerin ölçümünde kullanýlýr.

Mikrometreler ile1 mm.nin %1 ölçülebilmektedir 

(Resim 2).

Resim 5 Mikrometre

 

Silindir

Bir birinin tersi yönünde dönen merdaneler yardýmýyla tel ve levhalarý ezerek istenen

ölçüye getirmeye yarayan makinelerdir. Astar ve tel silindirleri olarak iki kýsýmda

incelenebilir.

*Astar silindirleri: Levhalarýn ezilerek ölçüye getirilmesine kullanýlan silindirlerdir



(Resim 3).

*Tel (oluklu) silindirleri: Üzerindeki yuvalar yardýmýyla tellerin çekilerek istenilen

ölçüye getirilmesinde kullanýlan silindirlerdir 


(Resim 4).

Resim 3 Astar silindiri Resim 4: Tel (oluklu) silindiri

Þaloma

Kuyumculukta metali ýsýtma ve kaynak iþleminde ateþ verici olarak kullanýlan bir

araçtýr.

Makas

Düz plaka ve tellerin kesiminde kullanýlan kuyumculuk el aletidir. Astar kesen, uç

kesen, tel kesen, kalýn parça kesen çeþitleri vardý


(Resim 5).

Resim 5: Kesimde kullanýlan makaslar

 

Çift

Çelik malzemeden üretilen uç kýsmý sivri, tellerin þekillendirilmesi ve parçalarýn

tutulmasýnda kullanýlan el aletleridir üç çeþidi bulunmakadýr.

*Þekil vermede kullanýlan çift: Çatý ve telkariye þekil vermede kullanýlan ince uçlu

çiftlerdir 


(Resim 6).

*Ateþ çifti: Kaynak yapýmýnda kullanýlan ateþe dayanýklý el çiftinden boyu daha uzun

çiftlerdir 


(Resim 7).

*Yaylý çift ;

Resim 6: Þekil vermede kullanýlan çift

Resim 7: Ateþ çifti

 Yassý Veya Oval Malafalar (Ölçü Kalýplarý)

Deðiþik mikron ve boylarda telkarinin çatý kýsmýnda ölçü almada kullanýlan uzun ve

yassý demir malafalardýr. Yassý demir malafalara çatý teli sarýlarak istenilen sayý ve eþit

uzunlukta metal parçalarýn oluþmasý saðlanmaktadý


(Resim 8).

 

Resim 8: Teneke kalýplar

Eðe

Üzerinde çok sayýda kesici diþleri bulunan ve metaller üzerinden talaþ kaldýrarak

biçim vermeye yarayan alet çeliðinden yapýlmýþ kesicilere denir. Kuyumculukta kullanýlan

eðeler ince ve küçük ölçülüdür. Küçük adýmlý (ince diþli) eðeler kaynak çapaklarýný düzeltme

ve temizleme iþlerinde kullanýlý


(Resim 9).

Eðeler genel olarak 2’ye ayrýlýr.

Biçimlerine göre:

Kare eðe

Üçgen eðe

Yuvarlak eðe

Balýksýrtý eðe

Lame eðe

Diþlerinin adýmlarýna göre:

•Kalýn diþli eðeler

•Ýnce diþli eðeler

Resim 9: Eðe

 

Pense ve Kargaburunlar

Tele düzgün þekil vermek için kuyumculuk atölyesinde kullanýlan el aletidir 


(Resim 10).

 Resim 10: Kargaburun çeþitleri

Sülfürik Asit

Saf haldeki sülfürik asit renksiz, yað akýþkanlýðýnda ve yüksek yoðunlukta bir asittir.

Su ile karýþtýrýldýðýnda kendi kendine ýsýnýr. Isýnýrken kararan gümüþün aðartýlmasýnda ve

gümüþün kendi rengini almasýnda kullanýlýr. Halk arasýnda zac yaðý olarak bilinmektedir.

Modele Uygun Çatý Oluþturma

Çatý teli elde edilecek takýnýn dýþ görünüþünü oluþturur. Çatý teli oluþturulduktan sonra

içerisi telkari teli ile doldurularak estetik açýdan görünümü tamamlanýr.

Modellerin büyüklüðü ve þekline göre silindirik teller silindirlerden çekilerek uygun

kalýnlýða düþürülür (yassý hale getirilir). Bu teller yassý ölçü malafalarý yardýmýyla

þekillendirilir ve çatý telleri oluþturulur.

 

Modele uygun çatý oluþturmada aþaðýdaki iþlem basamaklarý takip edilmelidir.

Kullanýlacak Malzemeler

*65 mikron gümüþ tel

*Toz kaynak

*El çifti

*Ateþi çifti

*Eðeler

*Makas

*Yassý aðýzlý kargaburnu

*Sülfürik asit

1- 65 mikron teli astar silindirden geçiriniz 


(Resim 11).

Resim 11: Astar silindirden telin geçirilmesi

2-Silindirden geçirdiðiniz çatý telini rulo (kelep) halinde sarýnýz.

3-Sarýlmýþ haldeki çatý teline þaloma ile ateþi gezdirerek tavlayýnýz (ateþi tel üzerinde

gezdirerek) 


(Resim 12).

Silindir kullanýrken dikkatinizi iþinize veriniz .

Ateþi tek noktaya deðil telin tümüne gezdirerek tavlayýnýz, teli eritmeyiniz!

UYGULAMA FAALÝYETÝ

 

Resim 12: Telin tavlanmasý

4- Modelin ölçüsüne uygun ölçü malafasýný (yassý-oval) seçiniz.

5-Çatý telini ölçü malafasýna sarýný


(Resim 13).

Resim 13: Telin teneke kalýba sarýlmasý ve çýkarýlmasý

6- Ölçü malafasýna sarýlý çatý telini yassý aðýzlý kargaburnu ile sýkýþtýrýnýz.

7-Çatý telini ölçü malafasýndan çýkartarak kesiniz.

8-Kolay þekil almasý için tavlayýnýz.

9-Çatý teline çift ile istenilen þekli veriniz 


(Resim 14).

Resim 14: Tele tarak þeklinin verilmesi

10-Çift yardýmý ile istenilen þekli çatýya veriniz 


(Resim 15).

DEVAMI ÝÇÝN TIKLAYINIZ...

Trabzon Kuyumcu ve Saatçiler Odasý           Kunduracýlar Cad. Alipaþa Ýþhaný  K:4 / 51   Trabzon / TÜRKÝYE Tel: +90 462 3216103 
GülNet Ýnternet Hizmetleri  Gazipaþa Mah. Cudibey Mektep Sok. Mahmut Reis Apt.  K:2 Trabzon / TÜRKÝYE  Tel: +90 462 326 61 42 


   www.betonhelva.com.tr